top of page

Fourth  ROUND - week   14
In The Past
Part 4:  1901 -

92 A Tough life

Książę Albert, Bertie, który wstÄ…piÅ‚ na tron po Å›mierci swojej matki, królowej Wiktorii jako Edward VII, byÅ‚ powszechnie lubianym czÅ‚owiekiem, sympatycznym, otwartym, kochajÄ…cym wino, kobiety, Å›piew i dobre jedzenie. 

Okazał się też dobrym i skutecznym monarchą.

​

W Å›wietle tego aż dziwne wydaje siÄ™, że miaÅ‚ w sumie bardzo nieszczęśliwe dzieciÅ„stwo i mÅ‚odość,  a to za przyczynÄ… swoich wÅ‚asnych rodziców. 

​

a) Dlaczego Wiktoria i Albert byli tak niedobrymi rodzicami dla Bertiego?

Planowali wychować idealnego ksiÄ™cia, miniaturkÄ™ ksiÄ™cia Alberta, a maÅ‚y Bertie w niczym nie przypominaÅ‚ ojca. ByÅ‚ wiÄ™c dla rodziców wielkim rozczarowaniem, czego nie ukrywali, krytykujÄ…c go na każdym kroku
i nakÅ‚adajÄ…c na niego nowe obowiÄ…zki, którym nie potrafiÅ‚ sprostać. WyrastaÅ‚ wiÄ™c jako dziecko niekochane, odrzucane, bezustannie porównywane do ojcowskiego ideaÅ‚u. Rodzice nie widzieli jego zalet - serdecznoÅ›ci, otwartoÅ›ci, umiejÄ™tnoÅ›ci zjednywania sobie ludzi - czyli tego, co przesÄ…dzi w przyszÅ‚oÅ›ci o jego sukcesie jako króla.

b) Dlaczego Wiktoria obwiniała go o śmierć ojca?

Nic więc dziwnego, że Bertie dorastając zaczął się buntować, zadawać
z nieodpowiednim towarzystwem i siÄ™gać po używki. Jego hulaszczy tryb życia i skÅ‚onność do romansów spÄ™dzaÅ‚y ojcu sen z powiek. Na wieść o pobycie syna w pewnym miejscu z jednÄ… aktorkÄ… książę Artur pojechaÅ‚ tam spotkać siÄ™ z nim i przemówić mu do rozsÄ…dku. Wybrali siÄ™ na dÅ‚ugi spacer w deszczu. Po powrocie do domu Albert źle siÄ™ poczuÅ‚ i wkrótce już nie żyÅ‚. Najprawdopodobniej byÅ‚o to spowodowane tyfusem lub zaostrzeniem choroby Crohna, ale dla Wiktorii winowajcÄ… byÅ‚ zawsze biedny Bertie. 

​

92 B

"Czego nie udaÅ‚o siÄ™ dokonać dziÄ™ki Azincourt i Poitiers, tego dokonaÅ‚ geniusz Edwarda VII" - tak podsumowaÅ‚a dziaÅ‚ania króla w pewnej dziedzinie pewna dziennikarka.

Czego takiego dokonał Edward VII?

Edward VIII zakończył odwieczny konflikt Anglii z Francją, doprowadzając do podpisania "Serdecznego Porozumienia" - "Entente Cordiale". Od tego momentu aż do teraz Anglia i Francja już nigdy nie wystąpiły przeciw sobie (i niech tak zostanie!)

93 A Family in time of WAR

Po Å›mierci Edwarda VII w 1910 roku na tron wstÄ…piÅ‚ Jerzy V, jego syn. Za jego dwudziestoszeÅ›cioletniego panowania wszystko wywróciÅ‚o siÄ™ do góry nogami. WidziaÅ‚ narodziny komunizmu
i faszyzmu, upadek potężnych imperiów swoich kuzynów - Niemiec cesarza Wilhelma i carskiej Rosji, którÄ… rzÄ…dzili kuzyn Jerzego car MikoÅ‚aj II z kuzynkÄ… Jerzego, carycÄ… AleksandrÄ…. Jego imperium natomiast nie tylko nie upadÅ‚o, ale nawet siÄ™ wzmocniÅ‚o.

ByÅ‚ królem pracowitym i popularnym, lubianym i cenionym przez poddanych. 

Do popularnoÅ›ci tej na pewno przyczyniÅ‚ siÄ™ pewien propagandowy akt dokonany przez niego w czasie I Wojny Åšwiatowej, którym chciaÅ‚ odciąć siÄ™ od swojego niemieckiego kuzyna i caÅ‚ej tamtej strony rodziny, a którego skutki sÄ… obecne
w rodzinie królewskiej do dziÅ›.

Co to za akt?

ByÅ‚ to akt porzucenia rodowego nazwiska Saxe-Coburg and Gotha, a tym samym nazwy caÅ‚ej dynastii i zastÄ…pienia jej stuprocentowo angielskÄ… nazwÄ… "Windsor". Zatem jedynym królem, który caÅ‚kowicie należaÅ‚ do dynastii Saxe-Coburg and Gotha (bo dynastie dziedziczyÅ‚o siÄ™ po ojcu, wiÄ™c nie Hanowerskiej po Wiktorii, lecz SC&G po ksiÄ™ciu Albercie) byÅ‚ Edward "Bertie" VII.

93 B

Król Jerzy V dokonaÅ‚ w czasie tej samej wojny jeszcze innego aktu odwrócenia siÄ™ od rodziny - tym razem nie miaÅ‚ on wymiaru propagandowego, lecz polityczny i spowodowaÅ‚ Å›mierć wielu bliskich monarchy. 

Co to za akt i czego bał się Jerzy?

Jerzy V odmówiÅ‚ udzielenia azylu swojemu kuzynowi (ich matki byÅ‚y siostrami) MikoÅ‚ajowi II i jego żonie Aleksandrze - swojej kuzynce (jej matka i jego ojciec byli rodzeÅ„stwem), co zakoÅ„czyÅ‚o siÄ™ zamordowaniem caÅ‚ej rodziny carskiej przez bolszewików w Carskim Siole w 1918 roku. ObawiaÅ‚ siÄ™ reakcji w kraju na wieść o tym, że wspiera dyktatorskÄ… wÅ‚adzÄ™ znienawidzonego przez swoich poddanych MikoÅ‚aja. Podobno też bardzo stanowczo przeciwko pomocy Romanowom wypowiadaÅ‚a siÄ™ jego żona i pomimo że byÅ‚ już gotowy plan uprowadzenia rodziny carskiej z Rosji, ostatecznie Jerzy nie zdecydowaÅ‚ siÄ™ na jego realizacjÄ™.

94 A Britain in the Great War

Pierwsza Wojna Światowa była zupełnie inna od poprzednich wojen, a ogromem cierpień i strat wprawiła społeczeństwo nie tylko Europy w osłupienie.

Wiele rzeczy w tej wojnie zostało zastosowanych po raz pierwszy w historii.

Na poniższych obrazkach zobaczycie odniesienia do kilku z nich.

Zidentyfikujcie je.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Pierwszy raz bombardowano z powietrza miasta, pierwszy raz zastosowano broÅ„ chemicznÄ… (gazy bojowe), pierwszy raz w Brytanii wprowadzono obowiÄ…zkowÄ… sÅ‚użbÄ™ wojskowÄ…, pierwszy raz zastosowano banki krwi do ratowania życia żoÅ‚nierzy, pierwszy raz użyto czoÅ‚gów. 

​

94 B

Szok wywoÅ‚any I WojnÄ… byÅ‚ wszÄ™dzie ogromny, a dla Brytyjczyków do dziÅ› pozostaje ona "WielkÄ… WojnÄ…" - najcięższÄ…, najbardziej krwawÄ… w dziejach. 

Symbolem pamięci o tamtych latach jest pewien kwiat.

Jaki to kwiat i jaka jest jego historia w tej roli?

Kwiatem tym jest mak, na pamiÄ…tkÄ™ wiersza "WÅ›ród Flandrii póÅ‚" napisanego przez Johna McCrae po pogrzebie najlepszego przyjaciela:

WÅ›ród Flandrii pól kwitnÄ…cy mak

krzyża za krzyżem barwi szlak,

kres naszych dróg. Skowronka lot

wzbija siÄ™ ponad armat grzmot

co śpiew mu głuszy - dzielny ptak.

 

Nasz los to Śmierć. Wciąż życia smak

w pamięci trwa, choć miłość wszak

nie koÅ„czy siÄ™, nasz grób jest tu,

wÅ›ród Flandrii pól.

 

Podejmij walkÄ™, tam wciąż - wróg,

weź z rÄ…k omdlaÅ‚ych zÅ‚oty róg.

Niech zabrzmi znów, nie zawiedź nas,

Bo zburzysz nam spoczynku czas.

Zbudzimy się, choć maki śpią

WÅ›ród Flandrii pól.

Podobno pola bitew, groby żoÅ‚nierzy i okopy masowo porastane byÅ‚y przez czerwone maki, stÄ…d dziÅ› nosi siÄ™ je 11 listopada przypiÄ™te do ubraÅ„, robi siÄ™ z nich dekoracje. 

95 A Troubled years

W wyniku wojny zmieniła się mapa Europy, powstały nowe państwa, upadły wielkie monarchie, a cały kontynent wpadł

w spiralÄ™ powojennego kryzysu.

Monarchia w Brytanii ocalała, ale kraj pogrążył się w długach,
a Stany Zjednoczone wÅ›liznęły siÄ™ na pozycjÄ™ superpotÄ™gi. 

Król Jerzy V jednak zwyciÄ™skÄ… rÄ™kÄ… wyszedÅ‚ ze wszystkich tych tarapatów, potrafiÅ‚ żyć dobrze z parlamentem i rzÄ…dem, a ludzie go kochali. 
Niedługo przed śmiercią, w liście do swojego premiera napisał, że "kiedy umrę, ten chłopak wykończy się w dwanaście miesięcy".

Przepowiednia okazaÅ‚a siÄ™ zdumiewajÄ…co trafna. 

O jakim "chÅ‚opaku" pisaÅ‚ Jerzy V (o swoim synu, który objÄ…Å‚ po nim wÅ‚adzÄ™ jako Edward VIII) i co doprowadziÅ‚o do jego "wykoÅ„czenia siÄ™" (podaj jeden powód osobisty - romans i chęć zawarcia małżeÅ„stwa z dwukrotnÄ… amerykaÅ„skÄ… rozwódkÄ…, Wallis Simpson  i jeden zwiÄ…zany z politykÄ… miÄ™dzynarodowÄ… - wyraźne sympatyzowanie z ideologiÄ… faszystowskÄ… i utrzymywanie przyjaznych relacji z wysokimi dostojnikami III Rzeszy). 

95 B

Po Jerzym V na tronie zasiadł jego najstarszy syn, zwany przez rodzinę Dawidem.

Przyjrzyj siÄ™ temu portretowi nowego króla i napisz, co siÄ™ w nim nie zgadza. 

Nic sie nie zgadza. Jest to portret koronacyjny, a Edward VIII abdykował po 11 miesiącach, zanim doszło do oficjalnej koronacji.

Potem szybko przemalowano jego głowę na głowę jego młodszego brata - zobaczcie sami :)

To oczywiście widoczne do dziś ślady po pociskach artyleryjskich i okopach.

96 A War again ...

Tak wiÄ™c Edward VIII abdykowaÅ‚, pozostawiajÄ…c koronÄ™ mÅ‚odszemu  bratu, Albertowi, który przyjÄ…Å‚ imiÄ™ Jerzego VI. 

Nowy król nie miaÅ‚ Å‚atwego zadania, bo lata jego panowania to pogÅ‚Ä™biajÄ…cy siÄ™ Å›wiatowy kryzys i kolejna wojna.

​

Egzamin zdaÅ‚ w tych ciężkich czasach na szóstkÄ™. Naród pokochaÅ‚ go z caÅ‚ego serca po tym, jak odmówiÅ‚ wyjazdu z Londynu i wraz ze swojÄ… rodzinÄ… pozostaÅ‚ w bombardowanym mieÅ›cie. OdwiedzaÅ‚ szpitale polowe, jeździÅ‚ do żoÅ‚nierzy na liniÄ™ frontu by pokazać, że jest z nimi; jeździÅ‚ też po kraju i spotykaÅ‚  siÄ™ z zwykÅ‚ymi obywatelami i dodawaÅ‚ im odwagi.

​

Z myÅ›lÄ… o zwykÅ‚ych ludziach, którzy w czasie wojny wykazali siÄ™ wielkÄ… odwagÄ… i bohaterstwem, ustanowiÅ‚ pewne wysokie odznaczenie - najwyższe, jakie mona dostać nie bÄ™dÄ…c wojskowym.

Jak siÄ™ nazywa to odznaczenie, do jakiej legendy odwoÅ‚uje siÄ™ wizualnie i jakÄ… spoÅ‚eczność w czasie II wojny wyróżniÅ‚ nim Jerzy VI za chwalebnÄ… postawÄ™ w czasie oblężenia?

To Krzyż Jerzego - George Cross, przedstawiajÄ…cy Å›w. Jerzego zabijajÄ…cego smoka. Jerzy VI odznaczyÅ‚ nim spoÅ‚eczność Malty.

​

96 B

 A jakie jest najwyższe odznaczenie przyznawane żoÅ‚nierzom za bohaterstwo w walce i kto byÅ‚ jedynym bohaterem II Wojny Åšwiatowej (imiÄ™, nazwisko, narodowość), któremu Jerzy VI przyznaÅ‚ je dwukrotnie?

To Victoria Cross. Dwukrotnie odznaczony nim zostaÅ‚ nowozelandzki bohater, Charles Upham. 

97 A - B Lilibet

Jerzy VI niestety nie prowadził zdrowego trybu życia (papierosy!) i zmarł mając zaledwie pięćdziesiąt kilka lat.

Jego Å›mierć w lutym 1952 roku doprowadziÅ‚a nas ostatniego monarchy którym siÄ™ bÄ™dziemy zajmować - do drogiej Elżbiety.

Poniżej zobaczycie dwanaÅ›cie zdjęć zrobionych w różnych ważnych momentach jej jakże dÅ‚ugiego i obfitujÄ…cego
w wydarzenia życia.

UÅ‚óżcie je chronologicznie, do każdej litery dopiszcie rok
i (hasłowo!) wydarzenie.

​

​

​

D - 1926 - Chrzest / urodziny Elżbiety
E - 1937 - Koronacja ojca Elżbiety, Jerzego VI
K - 1939 - Pierwsze spotkanie Elżbiety i Filipa
I  - 1945 - sÅ‚użba wojskowa Elżbiety
B - 1947 - Åšlub z Filipem Mountbattenem
G - 1952 - Åšmierć  Jerzego VI i pospieszny powrót z Kenii
C - 1953 - Koronacja Elżbiety II
A - 1969 - Inwestytura ksiÄ™cia Karola jako KsiÄ™cia Walii
J  - 1981 -  zamach na ElżbietÄ™ podczas parady "Trooping the
                   Colour" z okazji jej urodzin
H - 1992 - Pożar w zamku Windsor
F - 1997 - Śmierć Księżnej Walii, Diany
L - 2015 - Elżbieta najdÅ‚użej panujÄ…cym monarchÄ… (jest to oficjalne zdjÄ™cie zrobione w lipcu 2015 r.  na zlecenie PaÅ‚acu Buckingham dla uczczenia tego rekordu przez Mary McCartney - córkÄ™ Beatlesa, Paula McCartneya. Wypuszczone zostaÅ‚o w dniu pobicia rekordu, 9 wrzeÅ›nia 2015 r.)

​

98 A "The Economy, Stupid!"

Choć to królowa jest ikonÄ… Brytanii, nie ma ona w rzeczywistoÅ›ci za dużej wÅ‚adzy. WÅ‚adza należy do premierów, którzy majÄ… obowiÄ…zek cotygodniowego informowania królowej o pracach rzÄ…du i sytuacji w kraju. 

W czasie 63 lat panowania Elżbiety byÅ‚o ich trzynastu. 

​

Niektórzy premierzy mieli trudne zadanie, szczególnie wtedy, gdy kraj znajdowaÅ‚ siÄ™ w kryzysie. Jednym z takich premierów byÅ‚a pierwsza brytyjska kobieta na tym stanowisku, Margaret Thatcher, zwana nie bez powodu "Å»elaznÄ… DamÄ…". 

​

RzÄ…dziÅ‚a krajem twardÄ… rÄ™kÄ…, podejmujÄ…c wiele niepopularnych decyzji, ale w efekcie wyprowadziÅ‚a kraj na prostÄ… i Brytania powróciÅ‚a na scenÄ™ Å›wiatowÄ… jako supermocarstwo. . 

​

WedÅ‚ug jej doktryny, gÅ‚ównÄ… rolÄ… paÅ„stwa jest pilnować bezpieczeÅ„stwa zewnÄ™trznego, a obywatelowi należy zapewnić swobodÄ™ w braniu odpowiedzialnoÅ›ci za wÅ‚asne życie
i podejmowanie wÅ‚asnych wyborów.

​

Pod jaką nazwą przeszła do historii ta kontrowersyjna, ściśle
z niÄ… zwiÄ…zana doktryna ekonomiczno-polityczna, likwidujÄ…ca koncepcjÄ™ paÅ„stwa opiekuÅ„czego jako demoralizujÄ…cego jednostkÄ™? - Od nazwiska Margaret Thatcher - TACZERYZM (Thatcherism)

​

98 B 

 UzupeÅ‚nij poniższe cytaty Margaret Thatcher, które doskonale ilustrujÄ… jej poglÄ…dy dotyczÄ…ce gospodarki:

​

1. "Pensy nie spadają z nieba. Trzeba je zarobić tutaj, na ziemi"

​

2. "Nikt nie pamiÄ™taÅ‚by o MiÅ‚osiernym Samarytaninie, gdyby ten miaÅ‚ tylko dobre zamiary - on miaÅ‚ również pieniÄ…dze."

​

3. "JeÅ›li paÅ„stwo chce wiÄ™cej wydawać, może to zrobić jedynie pożyczajÄ…c twoje oszczÄ™dnoÅ›ci lub nakÅ‚adajÄ…c wyższe podatki. Nie ma sensu myÅ›leć, że ktoÅ› inny za to zapÅ‚aci - tym kimÅ› 

jesteÅ› ty."

​

4. "Nie ma prawdziwej wolności bez wolności ekonomicznej."

​

​

​

bottom of page