top of page

Q    50A:​

Nowa Zelandia, jako poÅ‚ożona daleko od wszystkich innych zamieszkaÅ‚ych terenów, zostaÅ‚a skolonizowana przez czÅ‚owieka jako ostatnia. SkÄ…d przybyli na wyspy ci pierwsi osadnicy? Z Polinezji.

​

Q     50B:

Nowa Zelandia sÅ‚ynie z niezwykÅ‚ych zwierzÄ…t. Może siÄ™ pochwalić wieloma wspaniaÅ‚ymi rodzimymi (czyli takimi, które byÅ‚y tam przed czÅ‚owiekiem, nie zostaÅ‚y przez niego sprowadzone) gatunkami ryb, gadów, ptaków, morskich ssaków, owadów, pÅ‚azów. Jednak wiÄ™kszość lÄ…dowych ssaków zostaÅ‚a tam sprowadzona przez ludzi - przez przybywajÄ…cych na wyspy Maorysów, a później przez biaÅ‚ych osadników.

Iloma rodzimymi gatunkami ssaków lÄ…dowych może siÄ™ pochwalić Nowa Zelandia? Tylko trzema gatunkami (z których jeden jest uważany za wymarÅ‚y) jednego zwierzÄ™cia - nietoperza. 

​

Q    51A:​

Nowa Zelandia to nie tylko dwie gÅ‚ówne wyspy ukÅ‚adajÄ…ce siÄ™ w ksztaÅ‚t buta. To także wiele mniejszych archipelagów i wysepek, w wiÄ™kszoÅ›ci niezamieszkaÅ‚ych i rozrzuconych po oceanie, daleko od ... no cóż, od wszystkiego. 

Niektóre z tych wysepek byÅ‚y w przeszÅ‚oÅ›ci prawdziwymi puÅ‚apkami dla statków, które rozbijaÅ‚y siÄ™ u ich wybrzeży. Co postanowiÅ‚ zrobić rzÄ…d nowozelandzki, by dać rozbitkom szansÄ™ na przeżycie w trudnych warunkach i na doczekanie pomocy? 

Postanowiono na wyspach tych zaÅ‚ożyć seriÄ™ 
tzw. Castaway Depots - czyli skÅ‚adzików dla
rozbitków. ByÅ‚y to chatki, w których trzymano
zapasy niepsujÄ…cego siÄ™ jedzenia, ciepÅ‚e ubrania, 
koce, zapałki i tak dalej. Załoga rozbitego
statku po znalezieniu siÄ™ na wyspie bezludnej
mogÅ‚a znaleźć taki skÅ‚adzik i w ten sposób
mieć szanse na zagospodarowanie się na wyspie
i doczekanie pomocy.

​

Q     51B:

A co wspólnego z pytaniem A ma to
śliczne zwierzątko z tak nietypowym,
srebrzysto-szaro-czarnym futerkiem?
Poza skÅ‚adzikami, na niektórych wyspach 
wypuszczono zwierzÄ™ta, takie jak Å›winie, bydÅ‚o, owce, króliki. MiaÅ‚y one być źródÅ‚em Å›wieżego miÄ™sa dla rozbitków. Na zdjÄ™ciu królik rasy Enderby - najrzadszej rasy Å›wiata, powstaÅ‚ej na wyspie Enderby po pozostawieniu tam dla rozbitków kilkunastu królików, które rozmnażaÅ‚y siÄ™ i ewoluowaÅ‚y bez interwencji czÅ‚owieka aż doszÅ‚o do powstania nowej rasy. 

​

Q    52A:​

Co to za zwiÄ…zane z NowÄ… ZelandiÄ… zwierzÄ™ta i co majÄ… ze sobÄ… wspólnego? Którego nie powinno tu wÅ‚aÅ›ciwie być?

​

​

​

​

​

​

​

 

Q     52B:

Dopasuj skojarzenia do zwierzÄ…t z poprzedniego pytania i wyjaÅ›nij je (krótko!) 
Do każdego zwierzęcia znajdź dwa skojarzenia.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Q    53A:​

Co rozpoczęło siÄ™ w tym miejscu, bardzo odlegÅ‚ym od Nowej Zelandii, a co doprowadziÅ‚o do Å›mierci wielu Nowozelandczyków, stajÄ…c siÄ™ jednoczeÅ›nie krokiem w kierunku wzrostu

Å›wiadomoÅ›ci narodowej pozostaÅ‚ych? Bitwa o Gallipoli - w tym miejscu 
nastÄ…piÅ‚ desant jednostek nowozelandzkich, które wzięły udziaÅ‚ w tej 
kilkumiesięcznej kampanii.

I jak dziÅ› nazywa siÄ™ to miejsce? ANZAC Cove (Zatoka ANZAC).

Tym, którzy nie sÄ… zaprzyjaźnieni z mapami

podpowiemy, że rocznicy tego wydarzenia

nie trzeba daleko szukać.

​

Q     53B:

Jakie święto zostało ustanowione, by upamiętnić to wydarzenie i jaki kwiat jest jego symbolem?
ANZAC Day (25 kwietnia) - czerwony mak.

​

Q 54 C:

Kto reprezentowaÅ‚ RodzinÄ™ KrólewskÄ… w czasie ostatnich londyÅ„skich obchodów Å›wiÄ™ta z pytania B?
Ostatnie obchody miaÅ‚y miejsce wczoraj i gÅ‚ównym reprezentantem byÅ‚ Książę Harry z narzeczonÄ… (Meghan Markle).

Obserwacja jakich tradycyjnych elementów kultury nowozelandzkiej staÅ‚a siÄ™ udziaÅ‚em tych reprezentantów? Haka (maoryski taniec wojenny); Hongi (tradycyjne maoryskie powitanie, nazywane też wymianÄ… oddechów); Karanga (tradycyjne maoryskie zawoÅ‚anie).

​

Q    54A:​

CzÅ‚onkowie jakiej nowozelandzkiej 

jednostki, wykonujÄ…cy rytualnÄ… hakÄ™,

zostali uchwyceni na tym zdjÄ™ciu z czasów

II Wojny Światowej i do zwycięstwa

wojsk sprzymierzonych w jakiej wielkiej

bitwie toczonej na tym terenie

siÄ™ przyczynili?

​

28 Batalion Piechoty - Batalion Maoryski, który 
walczyÅ‚ bardzo skutecznie w drugiej bitwie 
pod El-Alamein w Afryce PóÅ‚nocnej.

​

Q     54B:

GdybyÅ› miaÅ‚ wybrać jedno wspólne miejsce

z teatru dziaÅ‚aÅ„ II Wojny Åšwiatowej, 

które mogÅ‚oby symbolizować tragiczny los walczÄ…cych

daleko od domu polskich i nowozelandzkich żołnierzy,

jakie miejsce by to było i dlaczego?

Nasza propozycja to Monte Cassino, gdzie obok jednostek nowozelandzkich walczyli Polacy z Armii Andersa. Polakom udało się zdobyć klasztor między innymi dzięki wsparciu nowozelandzkiej artylerii. Niestety, oba kraje poniosły w tej bitwie ogromne straty...

Q    55A:​

Wiemy, że Nowozelandczycy walczyli na różnych frontach II Wojny Åšwiatowej -
nawet tak odlegÅ‚ych, jak póÅ‚nocna Afryka czy Europa.

Do samej Nowej Zelandii, wbrew obawom, wojna nie dotarła.

Gdzie wobec tego walczyli Nowozelandczycy w czasie tej wojny najbliżej domu?

Na Solomon Islands.

​

Q     55B:

Już dwukrotnie przewinęła siÄ™ nam w pytaniach haka - jako chyba najbardziej znana maoryska tradycja. 

Pod jakÄ… - komponujÄ…cÄ… siÄ™ ze strojem - nazwÄ… znana jest nowozelandzka drużyna sportowa (jaki to sport?), której czÅ‚onkowie przed każdÄ… rozgrywkÄ… w ten sposób zastraszajÄ… przeciwnika i jaki nowozelandzki symbol noszÄ… sportowcy na stroju?

All Blacks - rugby - srebrną paproć

Q    56A - 56B: ​

Dla mnóstwa ludzi na caÅ‚ym Å›wiecie

Tolkienowskie Åšródziemie wyglÄ…da

jak Nowa Zelandia, a to za sprawÄ…

reżyserskiej wizji Petera Jacksona. 

Oto kilka lokalizacji, które "zagraÅ‚y"

różne filmowe miejsca (LOTR).

Twoim zadaniem jest:

- zidentyfikować z nazwy miejsce rzeczywiste

- dopisać do niego, w jaką filmową rolę się "wcieliło" (oczywiście zazwyczaj z dużym wspomaganiem cyfrowym :))

- dopasować zdjÄ™cie postaci, która w tym miejscu czuÅ‚aby siÄ™ jak w domu.

​

​

bottom of page