Week 1: The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
Q 1A:
Już wiemy, że pytanie A bÄ™dzie zawsze dotyczyÅ‚o historii kraju lub krainy, które bÄ™dÄ… motywem przewodnim danego tygodnia.
NaszÄ… konkursowÄ… podróż rozpoczynamy od kraju, którego nazwa znalazÅ‚a siÄ™
w nazwie konkursu, czyli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii PóÅ‚nocnej.
Który w takim razie rok wyznaczy moment poczÄ…tkowy naszych historycznych rozważaÅ„ w tym tygodniu?
Chodzi o rok:
- 1922, kiedy to po odÅ‚Ä…czeniu siÄ™ znacznej części Irlandii powstaÅ‚ nowy twór paÅ„stwowy zÅ‚ożony z Wielkiej Brytanii i Irlandii PóÅ‚nocnej
LUB:
- 1927, kiedy to nazwa The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland zaczęła oficjalnie obowiązywać.
Natomiast za podanie roku 1801 przyznajemy tylko póÅ‚ punktu - powstaÅ‚o wtedy Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii.
​
Q 1B:
Najważniejszą rodziną w
Zjednoczonym Królestwie jest
oczywiÅ›cie Rodzina Królewska.
W tym roku czeka jÄ… wiele
niezapomnianych wrażeń. Na jakie
wiosenne imprezy powinni już
szykować się jej członkowie?
Odpowiedzi uÅ‚óż w kolejnoÅ›ci,
w jakiej (przynajmniej
w zamierzeniach) te wydarzenia
nastąpią. W odpowiedzi uwzględnij
cztery nastÄ™pujÄ…ce wskazówki:
​
​
​
Q 2A:
W czasie kiedy powstaÅ‚o Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii PóÅ‚nocnej, na tronie zasiadaÅ‚ król Jerzy. Choć panowaÅ‚ zaledwie 26 lat, miaÅ‚ szansÄ™ oglÄ…dać wojnÄ™ Å›wiatowÄ…, narodziny komunizmu i faszyzmu i rewolucjÄ™ w Rosji - czyli wydarzenia, które wstrzÄ…snęły caÅ‚ym dwudziestym wiekiem. Jerzy w momencie obejmowania tronu reprezentowaÅ‚ innÄ… dynastiÄ™ niż w momencie Å›mierci.
Co to za dynastie i dlaczego tak się stało?
Jerzy V obejmowaÅ‚ tron z ramienia dynastii Sachsen-Coburg-Gotha. Ponieważ jednak w czasach I Wojny Åšwiatowej spoÅ‚eczność brytyjska potrzebowaÅ‚a mocnego, podtrzymujÄ…cego na duchu symbolu, król postanowiÅ‚ odrzucić niemiecko brzmiÄ…cÄ… nazwÄ™ i zastÄ…pić jÄ… nazwÄ… kojarzÄ…cÄ… siÄ™ jednoznacznie pozytywnie - wybór padÅ‚ na nazwÄ™ Windsor. I tak Jerzy V w 1936 roku umieraÅ‚ już jako Jerzy V Windsor.
​
Q 2B:
Meghan Markle, o której mowa byÅ‚a we wczorajszym pytaniu, nie jest pierwszÄ… AmerykankÄ… w brytyjskiej Rodzinie Królewskiej - zostaÅ‚a jednak o wiele lepiej przyjÄ™ta niż jej poprzedniczka.
Kim była ta poprzednia Amerykanka, co jeszcze łączy obie panie (chodzi o coś, co w czasach tej pierwszej było nie do zaakceptowania u księżnej, ale dziś już nie dyskwalifikuje) i jaki skutek dla przyszłości monarchii miało jej pojawienie się na brytyjskim dworze?
PoprzedniÄ… AmerykankÄ… byÅ‚a Wallis Simpson, ukochana króla Edwarda VIII (najstarszego syna Jerzego V z poprzedniego pytania).
Obie panie sÄ… rozwódkami - dziÅ› nie ma to już wiÄ™kszego znaczenia, ale dla Edwarda VIII decyzja o poÅ›lubieniu Wallis równaÅ‚a siÄ™ rezygnacji z tronu, bo żonÄ… króla nie mogÅ‚aby być osoba, której "poprzedni mężowie jeszcze żyjÄ…". Tak wiÄ™c Edward VIII abdykowaÅ‚, robiÄ…c miejsce swemu mÅ‚odszemu bratu, po którego Å›mierci na tronie zasiadÅ‚a jego najstarsza córka, znana nam jako Elżbieta II.
​
Q 3A:
Jak pamiÄ™tacie z wczorajszego pytania, król Jerzy V, by okazać solidarność ze swoim narodem uwikÅ‚anym w krwawÄ… wojnÄ™ z Niemcami (I WojnÄ™ ÅšwiatowÄ…), w widowiskowy sposób odżegnaÅ‚ siÄ™ od swoich niemieckich korzeni poprzez odrzucenie nazwy wÅ‚asnej dynastii.
Jego synowi również dane byÅ‚o panować w czasach, gdy Wielka Brytania byÅ‚a w stanie wojny z Niemcami. Nie miaÅ‚ już co prawda nazwiska do odrzucenia, ale za to wykonaÅ‚ inny, równie piÄ™kny gest solidarnoÅ›ci ze swoim narodem, co zapewniÅ‚o mu dozgonnÄ… miÅ‚ość poddanych - a szczególnie mieszkaÅ„ców Londynu.
Co takiego - wbrew zdaniu swoich doradców - zrobiÅ‚ w czasie II Wojny Åšwiatowej ten król i jak zachowaÅ‚a siÄ™ w zwiÄ…zku z tym jego rodzina?
Król Jerzy VI, bo to on panowaÅ‚ w czasie II Wojny Åšwiatowej, odmówiÅ‚ opuszczenia Londynu pomimo, że byÅ‚ on obiektem intensywnych nalotów niemieckich bombowców. Król pozostaÅ‚ w mieÅ›cie, by dodawać odwagi swoim poddanym, a jego żona i dzieci odmówiÅ‚y opuszczenia króla. Królowa powiedziaÅ‚a wtedy: "The children won't go without me. I won't leave without the King. And the King will never leave." W efekcie caÅ‚a rodzina pozostaÅ‚a w Londynie i czÄ™sto pokazywaÅ‚a siÄ™ w publicznych miejscach, interesowaÅ‚a siÄ™ życiem zwykÅ‚ych ludzi, odwiedzaÅ‚a zniszczone miejsca, szpitale i zakÅ‚ady pracy. Ponadto król wprowadziÅ‚ w swoim domu takie same obostrzenia, jakim musieli poddawać siÄ™ zwykli obywatele - oszczÄ™dzano prÄ…d i wodÄ™, racjonowano żywność.
To wÅ‚aÅ›nie wtedy Brytyjczycy pokochali swojego króla.
​
Q 3B:
Chociaż zazwyczaj (przynajmniej w przeszÅ‚oÅ›ci) bywaÅ‚o tak, że królowie byli po prostu królami i nic innego robić nie umieli, Elżbieta II, gdyby straciÅ‚a kiedyÅ› dawniej tron i zostaÅ‚a zwykÅ‚Ä… obywatelkÄ…, wcale nie musiaÅ‚aby ustawić siÄ™ w kolejce po zasiÅ‚ek.
Ma ona mianowicie w ręku wyuczony - całkiem konkretny fach.
Jakim to fachem może siÄ™ pochwalić królowa i w jakich okolicznoÅ›ciach go zdobyÅ‚a?
Księżniczka Elżbieta wymogÅ‚a na swoich rodzicach pozwolenie doÅ‚Ä…czenia do Terytorialnej Pomocniczej SÅ‚użby Kobiet, gdzie po przeszkoleniu zostaÅ‚a mechanikiem i kierowcÄ… pojazdów wojskowych.
​
​
Q 4A:
W czasie II Wojny Åšwiatowej Wielka Brytania - co już wiemy z wczorajszego pytania - jako kraj gÅ‚ównie cierpiaÅ‚a z powodu nalotów niemieckich. Nie tylko Londyn byÅ‚ ich celem, lecz również inne miasta bÄ™dÄ…ce ważnymi oÅ›rodkami przemysÅ‚u. Symbolem tych czasów sÄ… bÄ™dÄ…ce swoistym pomnikiem ruiny zbombardowanej Å›redniowiecznej katedry, które pozostawiono bez odbudowywania, ku wiecznej przestrodze. Symboliczne sÄ… też krzyże z tejże katedry, przekazujÄ…ce przesÅ‚anie przebaczenia i pokoju. Jeden z nich trafiÅ‚ nawet do koÅ›cioÅ‚a w Berlinie, zniszczonego podczas nalotów alianckich.
- W jakim mieście znajduje się ten pomnik-katedra? W Coventry.
- Z czego (i z ilu takich elementów) zrobione sÄ… symboliczne krzyże? Z trzech gwoździ
pochodzÄ…cych z oryginalnej katedry
- Jaki napis widnieje za ołtarzem? "Father Forgive" - "Ojcze wybacz"
​
Q 4B:
Wiemy od wczoraj, czym pod koniec wojny zajmowaÅ‚a siÄ™ dzisiejsza królowa Elżbieta. Jej mąż, który jest od niej starszy o pięć lat, byÅ‚ w czasie wojny w armii, a konkretnie w Królewskiej Marynarce Wojennej. W czasie lÄ…dowania Aliantów na Sycylii, obmyÅ›liÅ‚ na szybko sprytny plan, który uratowaÅ‚ jego bÄ™dÄ…cy pod niemieckim ostrzaÅ‚em okrÄ™t przed zbombardowaniem i zatopieniem.
Co takiego zrobiÅ‚ książę Filip? ZbiÅ‚ prowizorycznÄ… tratwÄ™, naÅ‚ożyÅ‚ na niÄ… różne odpadki i podpaliÅ‚ je, aktywowaÅ‚ dwa pÅ‚ywaki dymne przywiÄ…zane do jej boków, a nastÄ™pnie wypuÅ›ciÅ‚ na nocne morze. Samolot niemiecki wziÄ…Å‚ na cel tÄ™ tratwÄ™, biorÄ…c jÄ… za unoszÄ…ce siÄ™ na wodzie szczÄ…tki rozbitego statku, a w tym czasie okrÄ™t pod osÅ‚onÄ… ciemnoÅ›ci uciekÅ‚ w bezpieczne miejsce.
​
​
Q 5A:
Bitwy zazwyczaj otrzymujÄ… nazwy już po zakoÅ„czeniu. Ta bitwa - wielka i decydujÄ…ca, jedna z najważniejszych bitew, w jakie zaangażowaÅ‚o siÄ™ Zjednoczone Królestwo - otrzymaÅ‚a swojÄ… nazwÄ™ zanim siÄ™ w ogóle zaczęła. ZostaÅ‚a przewidziana i nazwana przez ówczesnego premiera, Winstona Churchilla, w czasie przemówienia w czerwcu 1940 roku.
Pod jaką nazwą przeszła ta bitwa do historii - Battle of Britain (Bitwa o Anglię), na czym polegała jej unikatowość (była pierwszą bitwą toczoną w powietrzu), kto okazał się jej rekordzistą (imię, nazwisko, narodowość ) i w jakiej jednostce walczył?
BiorÄ…c pod uwagÄ™ różne rekordy, zaliczaliÅ›my nastÄ™pujÄ…cych kandydatów:
- najwiÄ™cej zwyciÄ™stw - Erick Lock, Anglik, (21 samolotów) - Dywizjon 41 RAF
- najwiÄ™cej zwyciÄ™stw - pilot nie-brytyjczyk - Josef František, Czech (17 samolotów) -
Dywizjon 303 RAF
- najwiÄ™cej zestrzeleÅ„ jednego dnia - Antoni GÅ‚owacki, Polak (5 samolotów) - Dywizjon 501 (rekord dzielony z trzema innymi lotnikami).
​
Q 5B:
Królowa Elżbieta znana jest ze swoich charakterystycznych
garsonek w mocnych, efektownych kolorach. Zazwyczaj nie
widujemy jej w szarościach, o czerni nie wspominając.
Dlatego takie zdjęcia mogą nasunąć myśl, że coś strasznego
wydarzyÅ‚o siÄ™ w Rodzinie Królewskiej.
Co skÅ‚oniÅ‚o KrólowÄ…, KsiężnÄ… Cambridge i wiele innych kobiet z tej rodziny, ale nie tylko, do przywdziania takiego stroju? W żaÅ‚obne stroje przystrojone czerwonymi makami ubierajÄ… siÄ™ z okazji Remembrance Sunday, przypadajÄ…cego w listopadzie dnia poÅ›wiÄ™conego upamiÄ™tnianiu polegÅ‚ych w wojnach Å›wiatowych i późniejszych konfliktach.
​
Q 5C (nasze pierwsze
ukryte pytanie
dodatkowe):
Anne - córka Charles - syn
William - wnuk Harry - wnuk
Philip - mąż
(za kapelusikiem Królowej widać
też głowę Edwarda, ale go nie
liczymy, bo na zdjęciu nie widać
ani kawałka munduru, chociaż ma
go na sobie)
​
​
​
Q 6A:
PrzystÄ…pienie Wielkiej Brytanii do wojny we wrzeÅ›niu 1939 roku rozpoczęło piÄ™tnastoletni okres ... no wÅ‚aÅ›nie, czego? Racjonowania różnych trudniejszych do zdobycia towarów, gÅ‚ównie żywnoÅ›ci, ale też benzyny, ubraÅ„, Å›rodków czystoÅ›ci itp.
Podpowiedzią niech będą: jedno jajko i suknia ślubna księżniczki Elżbiety.
Napisz, na czym ogólnie polegaÅ‚o to zjawisko i o co chodzi z podpowiedziami.
Zgodnie z zasadami panujÄ…cymi w okresie racjonowania, na dorosÅ‚ego Brytyjczyka przeznaczone byÅ‚o jedno jajko tygodniowo. Królowa natomiast musiaÅ‚a przez wiele miesiÄ™cy zbierać kupony odzieżowe, by móc kupić materiaÅ‚ na sukniÄ™ Å›lubnÄ….
​
Q 30C:
WymieÅ„ przynajmniej trzy konsekwencje zjawiska z pytania 30A, które pokazujÄ…, jakie zmiany nastÄ…piÅ‚y w jego wyniku w spoÅ‚eczeÅ„stwie Irlandii.
​
Q 6B:
Wczoraj zapoznaliÅ›cie siÄ™ z wypowiedziÄ… Winstona Churchilla, w której zapowiedziaÅ‚ koniec Bitwy o FrancjÄ™ i poczÄ…tek Bitwy o AngliÄ™.
​
W jakim fantastycznym filmie, nakrÄ™conym kilkanaÅ›cie lat temu na podstawie powieÅ›ci napisanej przez sÅ‚awnego oksfordzkiego profesora, jeden z bohaterów - nawiÄ…zujÄ…c piÄ™knie do tych sÅ‚ów Churchilla, które Brytyjczycy majÄ… wyryte gÅ‚Ä™boko w pamiÄ™ci - ogÅ‚asza koniec jednej i zapowiedź drugiej bitwy? O jakie bitwy chodzi w tym filmowym cytacie?
Tak Gandalf w filmie "WÅ‚adca PierÅ›cieni: Dwie Wieże" ogÅ‚osiÅ‚ koniec Bitwy o Helmowy Jar i zapowiedź rozpoczÄ™cia Bitwy o Åšródziemie. Zobaczcie i porównajcie sami:
​
​
Q 7A:
Ma niebieskÄ… flagÄ™, a na niej zÅ‚ota kula ziemska otoczona trzydziestoma czterema zÅ‚otymi promieniami w ksztaÅ‚cie grotów wÅ‚óczni. Czym jest i w jaki sposób wiąże siÄ™ z procesem (podaj nazwÄ™ tego procesu), który wyznaczyÅ‚ tory prawie caÅ‚emu dwudziestowiecznemu panowaniu Elżbiety II?
Chodzi o Commonwealth of Nations - (BrytyjskÄ…) WspólnotÄ™ Narodów, która powstaÅ‚a na fali dekolonizacji, czyli stopniowego pozbywania siÄ™ kolonii przez WielkÄ… BrytaniÄ™ (proces ten zakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ w 1997 roku przyÅ‚Ä…czeniem Hongkongu do Chin). Wielka Brytania, uznajÄ…c niepodlegÅ‚ość paÅ„stw, bÄ™dÄ…cych niegdyÅ› jej koloniami, wspiera je na drodze do peÅ‚nej demokracji.
​
Q 7B:
Kiedy przypada najbliższe Å›wiÄ™to tego, czego flagÄ… jest flaga z pytania 7A i pod jakim hasÅ‚em bÄ™dzie to Å›wiÄ™to w tym roku obchodzone? Najbliższe Å›wiÄ™to przypada już jutro - czyli w drugi poniedziaÅ‚ek marca (jest to Commonwealth Day). Obchodzone jest pod hasÅ‚em "Towards a Common Future" - "Ku wspólnej przyszÅ‚oÅ›ci".
​
​