top of page

Week 1:  The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

Q 1A:

Już wiemy, że pytanie A bÄ™dzie zawsze dotyczyÅ‚o historii kraju lub krainy, które bÄ™dÄ… motywem przewodnim danego tygodnia.

NaszÄ… konkursowÄ… podróż rozpoczynamy od kraju, którego nazwa znalazÅ‚a siÄ™
w nazwie konkursu, czyli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii PóÅ‚nocnej. 

Który w takim razie rok wyznaczy moment poczÄ…tkowy naszych historycznych rozważaÅ„ w tym tygodniu?

Chodzi o rok:
- 1922, kiedy to po odÅ‚Ä…czeniu siÄ™ znacznej części Irlandii powstaÅ‚ nowy twór paÅ„stwowy zÅ‚ożony z Wielkiej Brytanii i Irlandii PóÅ‚nocnej 

LUB:

- 1927, kiedy to nazwa The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland zaczęła oficjalnie obowiÄ…zywać. 

Natomiast za podanie roku 1801 przyznajemy tylko póÅ‚ punktu - powstaÅ‚o wtedy Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii. 

​

Q 1B:

Najważniejszą rodziną w

Zjednoczonym Królestwie jest

oczywiÅ›cie Rodzina Królewska.

W tym roku czeka jÄ… wiele

niezapomnianych wrażeń. Na jakie

wiosenne imprezy powinni już

szykować się jej członkowie?

Odpowiedzi uÅ‚óż w kolejnoÅ›ci,

w jakiej (przynajmniej

w zamierzeniach) te wydarzenia

nastąpią. W odpowiedzi uwzględnij

cztery nastÄ™pujÄ…ce wskazówki:

​

​

​

Q 2A:

W czasie kiedy powstaÅ‚o Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii PóÅ‚nocnej, na tronie zasiadaÅ‚ król Jerzy. Choć panowaÅ‚ zaledwie 26 lat, miaÅ‚ szansÄ™ oglÄ…dać wojnÄ™ Å›wiatowÄ…, narodziny komunizmu i faszyzmu i rewolucjÄ™ w Rosji - czyli wydarzenia, które wstrzÄ…snęły caÅ‚ym dwudziestym wiekiem. Jerzy w momencie obejmowania tronu reprezentowaÅ‚ innÄ… dynastiÄ™ niż w momencie Å›mierci. 

Co to za dynastie i dlaczego tak się stało?

Jerzy V obejmowaÅ‚ tron z ramienia dynastii Sachsen-Coburg-Gotha. Ponieważ jednak w czasach I Wojny Åšwiatowej spoÅ‚eczność brytyjska potrzebowaÅ‚a mocnego, podtrzymujÄ…cego na duchu symbolu, król postanowiÅ‚ odrzucić niemiecko brzmiÄ…cÄ… nazwÄ™ i zastÄ…pić jÄ… nazwÄ… kojarzÄ…cÄ… siÄ™ jednoznacznie pozytywnie - wybór padÅ‚ na nazwÄ™ Windsor. I tak Jerzy V w 1936 roku umieraÅ‚ już jako Jerzy V Windsor. 

​

Q 2B:

Meghan Markle, o której mowa byÅ‚a we wczorajszym pytaniu, nie jest pierwszÄ… AmerykankÄ… w brytyjskiej Rodzinie Królewskiej - zostaÅ‚a jednak o wiele lepiej przyjÄ™ta niż jej poprzedniczka.

Kim była ta poprzednia Amerykanka, co jeszcze łączy obie panie (chodzi o coś, co w czasach tej pierwszej było nie do zaakceptowania u księżnej, ale dziś już nie dyskwalifikuje) i jaki skutek dla przyszłości monarchii miało jej pojawienie się na brytyjskim dworze?

PoprzedniÄ… AmerykankÄ… byÅ‚a Wallis Simpson, ukochana króla Edwarda VIII (najstarszego syna Jerzego V z poprzedniego pytania). 

Obie panie sÄ… rozwódkami - dziÅ› nie ma to już wiÄ™kszego znaczenia, ale dla Edwarda VIII decyzja o poÅ›lubieniu Wallis równaÅ‚a siÄ™ rezygnacji z tronu, bo żonÄ… króla nie mogÅ‚aby być osoba, której "poprzedni mężowie jeszcze żyjÄ…". Tak wiÄ™c Edward VIII abdykowaÅ‚, robiÄ…c miejsce swemu mÅ‚odszemu bratu, po którego Å›mierci na tronie zasiadÅ‚a jego najstarsza córka, znana nam jako Elżbieta II. 

​

Q 3A:

Jak pamiÄ™tacie z wczorajszego pytania, król Jerzy V, by okazać solidarność ze swoim narodem uwikÅ‚anym w krwawÄ… wojnÄ™ z Niemcami (I WojnÄ™ ÅšwiatowÄ…), w widowiskowy sposób odżegnaÅ‚ siÄ™ od swoich niemieckich korzeni poprzez odrzucenie nazwy wÅ‚asnej dynastii.

Jego synowi również dane byÅ‚o panować w czasach, gdy Wielka Brytania byÅ‚a w stanie wojny z Niemcami. Nie miaÅ‚ już co prawda nazwiska do odrzucenia, ale za to wykonaÅ‚ inny, równie piÄ™kny gest solidarnoÅ›ci ze swoim narodem, co zapewniÅ‚o mu dozgonnÄ… miÅ‚ość poddanych - a szczególnie mieszkaÅ„ców Londynu.

Co takiego - wbrew zdaniu swoich doradców - zrobiÅ‚ w czasie II Wojny Åšwiatowej ten król i jak zachowaÅ‚a siÄ™ w zwiÄ…zku z tym jego rodzina?

Król Jerzy VI, bo to on panowaÅ‚ w czasie II Wojny Åšwiatowej, odmówiÅ‚ opuszczenia Londynu pomimo, że byÅ‚ on obiektem intensywnych nalotów niemieckich bombowców. Król pozostaÅ‚ w mieÅ›cie, by dodawać odwagi swoim poddanym, a jego żona i dzieci odmówiÅ‚y opuszczenia króla. Królowa powiedziaÅ‚a wtedy: "The children won't go without me. I won't leave without the King. And the King will never leave."  W efekcie caÅ‚a rodzina pozostaÅ‚a w Londynie i czÄ™sto pokazywaÅ‚a siÄ™ w publicznych miejscach, interesowaÅ‚a siÄ™ życiem zwykÅ‚ych ludzi, odwiedzaÅ‚a zniszczone miejsca, szpitale i zakÅ‚ady pracy. Ponadto król wprowadziÅ‚ w swoim domu takie same obostrzenia, jakim musieli poddawać siÄ™ zwykli obywatele - oszczÄ™dzano prÄ…d i wodÄ™, racjonowano żywność. 
To wÅ‚aÅ›nie wtedy Brytyjczycy pokochali swojego króla.

​

Q 3B:

Chociaż zazwyczaj (przynajmniej w przeszÅ‚oÅ›ci) bywaÅ‚o tak, że królowie byli po prostu królami i nic innego robić nie umieli, Elżbieta II, gdyby straciÅ‚a kiedyÅ› dawniej tron i zostaÅ‚a zwykÅ‚Ä… obywatelkÄ…, wcale nie musiaÅ‚aby ustawić siÄ™ w kolejce po zasiÅ‚ek. 

Ma ona mianowicie w ręku wyuczony - całkiem konkretny fach.

Jakim to fachem może siÄ™ pochwalić królowa i w jakich okolicznoÅ›ciach go zdobyÅ‚a?

Księżniczka Elżbieta wymogÅ‚a na swoich rodzicach pozwolenie doÅ‚Ä…czenia do Terytorialnej Pomocniczej SÅ‚użby Kobiet, gdzie po przeszkoleniu zostaÅ‚a mechanikiem i kierowcÄ… pojazdów wojskowych.

​

​

Q 4A:

W czasie II Wojny Åšwiatowej Wielka Brytania - co już wiemy z wczorajszego pytania - jako kraj gÅ‚ównie cierpiaÅ‚a z powodu nalotów niemieckich. Nie tylko Londyn byÅ‚ ich celem, lecz również inne miasta bÄ™dÄ…ce ważnymi oÅ›rodkami przemysÅ‚u. Symbolem tych czasów sÄ… bÄ™dÄ…ce swoistym pomnikiem ruiny zbombardowanej  Å›redniowiecznej katedry, które pozostawiono bez odbudowywania, ku wiecznej przestrodze. Symboliczne sÄ… też krzyże z tejże katedry, przekazujÄ…ce przesÅ‚anie przebaczenia i pokoju. Jeden z nich trafiÅ‚ nawet do koÅ›cioÅ‚a w Berlinie, zniszczonego podczas nalotów alianckich.
 

- W jakim mieÅ›cie znajduje siÄ™ ten pomnik-katedra?                           W Coventry.

- Z czego (i z ilu takich elementów) zrobione sÄ… symboliczne krzyże?   Z trzech gwoździ
                                                             pochodzÄ…cych z oryginalnej katedry

- Jaki napis widnieje za oÅ‚tarzem?                                         "Father Forgive" - "Ojcze wybacz"

​

Q 4B:

Wiemy od wczoraj, czym pod koniec wojny zajmowaÅ‚a siÄ™ dzisiejsza królowa Elżbieta. Jej mąż, który jest od niej starszy o pięć lat, byÅ‚ w czasie wojny w armii, a konkretnie w Królewskiej Marynarce Wojennej. W czasie lÄ…dowania Aliantów na Sycylii, obmyÅ›liÅ‚ na szybko sprytny plan, który uratowaÅ‚ jego bÄ™dÄ…cy pod niemieckim ostrzaÅ‚em okrÄ™t przed zbombardowaniem i zatopieniem. 

Co takiego zrobiÅ‚ książę Filip?                  ZbiÅ‚ prowizorycznÄ… tratwÄ™, naÅ‚ożyÅ‚ na niÄ… różne odpadki i podpaliÅ‚ je, aktywowaÅ‚ dwa pÅ‚ywaki dymne przywiÄ…zane do jej boków, a nastÄ™pnie wypuÅ›ciÅ‚ na nocne morze. Samolot niemiecki wziÄ…Å‚ na cel tÄ™ tratwÄ™, biorÄ…c jÄ… za unoszÄ…ce siÄ™ na wodzie szczÄ…tki rozbitego statku, a w tym czasie okrÄ™t pod osÅ‚onÄ… ciemnoÅ›ci uciekÅ‚ w bezpieczne miejsce. 

​

​

Q 5A:

Bitwy zazwyczaj otrzymujÄ… nazwy już po zakoÅ„czeniu. Ta bitwa - wielka i decydujÄ…ca, jedna z najważniejszych bitew, w jakie zaangażowaÅ‚o siÄ™ Zjednoczone Królestwo - otrzymaÅ‚a swojÄ… nazwÄ™ zanim siÄ™ w ogóle zaczęła. ZostaÅ‚a przewidziana i nazwana przez ówczesnego premiera, Winstona Churchilla, w czasie przemówienia w czerwcu 1940 roku.

Pod jakÄ… nazwÄ… przeszÅ‚a ta bitwa do historii - Battle of Britain (Bitwa o AngliÄ™), na czym polegaÅ‚a jej unikatowość (byÅ‚a pierwszÄ… bitwÄ… toczonÄ… w powietrzu), kto okazaÅ‚ siÄ™ jej rekordzistÄ… (imiÄ™, nazwisko, narodowość ) i w jakiej jednostce walczyÅ‚?

BiorÄ…c pod uwagÄ™ różne rekordy, zaliczaliÅ›my nastÄ™pujÄ…cych kandydatów:

- najwiÄ™cej zwyciÄ™stw - Erick Lock, Anglik, (21 samolotów) - Dywizjon 41 RAF
- najwiÄ™cej zwyciÄ™stw - pilot nie-brytyjczyk - Josef František, Czech (17
 samolotów) -
                           Dywizjon 303 RAF
- najwiÄ™cej zestrzeleÅ„ jednego dnia - Antoni GÅ‚owacki, Polak (5 samolotów) - Dywizjon 501 (rekord dzielony z trzema innymi lotnikami). 

​

Q 5B:

Królowa Elżbieta znana jest ze swoich charakterystycznych
garsonek w mocnych, efektownych kolorach. Zazwyczaj nie
widujemy jej w szarościach, o czerni nie wspominając.
Dlatego takie zdjęcia mogą nasunąć myśl, że coś strasznego
wydarzyÅ‚o siÄ™ w Rodzinie Królewskiej. 

Co skÅ‚oniÅ‚o KrólowÄ…, KsiężnÄ… Cambridge i wiele innych kobiet z tej rodziny, ale nie tylko, do przywdziania takiego stroju?           W żaÅ‚obne stroje przystrojone czerwonymi makami ubierajÄ… siÄ™ z okazji Remembrance Sunday, przypadajÄ…cego w listopadzie dnia poÅ›wiÄ™conego upamiÄ™tnianiu polegÅ‚ych w wojnach Å›wiatowych i późniejszych konfliktach. 

​

                                                                                                                               Q 5C (nasze pierwsze
                                                                                                                                        ukryte pytanie
                                                                                                                                                    dodatkowe):

                                                                 Anne - córka     Charles - syn
                                                                 William - wnuk    Harry - wnuk
                                                                 Philip - mąż
                                                                 (za kapelusikiem Królowej widać 
                                                                 też gÅ‚owÄ™ Edwarda, ale go nie
                                                                 liczymy, bo na zdjÄ™ciu nie widać
                                                                 ani kawaÅ‚ka munduru, chociaż ma
                                                                 go na sobie)

 

​

​

​

Q 6A:

PrzystÄ…pienie Wielkiej Brytanii do wojny we wrzeÅ›niu 1939 roku rozpoczęło piÄ™tnastoletni okres ... no wÅ‚aÅ›nie, czego?  Racjonowania różnych trudniejszych do zdobycia towarów, gÅ‚ównie żywnoÅ›ci, ale też benzyny, ubraÅ„, Å›rodków czystoÅ›ci itp.

Podpowiedzią niech będą: jedno jajko i suknia ślubna księżniczki Elżbiety.

Napisz, na czym ogólnie polegaÅ‚o to zjawisko i o co chodzi z podpowiedziami. 
Zgodnie z zasadami panujÄ…cymi w okresie racjonowania, na dorosÅ‚ego Brytyjczyka przeznaczone byÅ‚o jedno jajko tygodniowo. Królowa natomiast musiaÅ‚a przez wiele miesiÄ™cy zbierać kupony odzieżowe, by móc kupić materiaÅ‚ na sukniÄ™ Å›lubnÄ…. 

​

Q 30C:

WymieÅ„ przynajmniej trzy konsekwencje zjawiska z pytania 30A, które pokazujÄ…, jakie zmiany nastÄ…piÅ‚y w jego wyniku w spoÅ‚eczeÅ„stwie Irlandii. 

​

Q 6B:

Wczoraj zapoznaliÅ›cie siÄ™ z wypowiedziÄ… Winstona Churchilla, w której zapowiedziaÅ‚ koniec Bitwy o FrancjÄ™ i poczÄ…tek Bitwy o AngliÄ™.

​

W jakim fantastycznym filmie, nakrÄ™conym kilkanaÅ›cie lat temu na podstawie powieÅ›ci napisanej przez sÅ‚awnego oksfordzkiego profesora, jeden z bohaterów - nawiÄ…zujÄ…c piÄ™knie do tych sÅ‚ów Churchilla, które Brytyjczycy majÄ… wyryte gÅ‚Ä™boko w pamiÄ™ci - ogÅ‚asza koniec jednej i zapowiedź drugiej bitwy? O jakie bitwy chodzi w tym filmowym cytacie?

Tak Gandalf w filmie "WÅ‚adca PierÅ›cieni: Dwie Wieże" ogÅ‚osiÅ‚ koniec Bitwy o Helmowy Jar i zapowiedź rozpoczÄ™cia Bitwy o Åšródziemie. Zobaczcie i porównajcie sami:

​

​

Q 7A:

Ma niebieskÄ… flagÄ™, a na niej zÅ‚ota kula ziemska otoczona trzydziestoma czterema zÅ‚otymi promieniami w ksztaÅ‚cie grotów wÅ‚óczni. Czym jest i w jaki sposób wiąże siÄ™ z procesem (podaj nazwÄ™ tego procesu), który wyznaczyÅ‚ tory prawie caÅ‚emu dwudziestowiecznemu panowaniu Elżbiety II?

Chodzi o Commonwealth of Nations - (BrytyjskÄ…) WspólnotÄ™ Narodów, która powstaÅ‚a na fali dekolonizacji, czyli stopniowego pozbywania siÄ™ kolonii przez WielkÄ… BrytaniÄ™ (proces ten zakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ w 1997 roku przyÅ‚Ä…czeniem Hongkongu do Chin). Wielka Brytania, uznajÄ…c niepodlegÅ‚ość paÅ„stw, bÄ™dÄ…cych niegdyÅ› jej koloniami, wspiera je na drodze do peÅ‚nej demokracji.

​

Q 7B:

Kiedy przypada najbliższe Å›wiÄ™to tego, czego flagÄ… jest flaga z pytania 7A i pod jakim hasÅ‚em bÄ™dzie to Å›wiÄ™to w tym roku obchodzone? Najbliższe Å›wiÄ™to przypada już jutro - czyli w drugi poniedziaÅ‚ek marca (jest to Commonwealth Day). Obchodzone jest pod hasÅ‚em "Towards a Common Future" - "Ku wspólnej przyszÅ‚oÅ›ci".

​

​

bottom of page