Week 2: ENGLAND
Q 8A:
Do światowej historii wkroczyła Anglia u schyłku starożytności, wraz z rzymskimi oddziałami Juliusza Cezara, które - choć nie podbiły jej wtedy - wprowadziły ją w krąg krajów o spisanych
dziejach.
Cezar dwukrotnie, rok po roku, próbował lądowania na angielskiej ziemi. W okolicach jakich dzisiejszych miejscowości wylądował za pierwszym i za drugim razem i co go za każdym razem pokonało?
W 55 pne - wylądował w okolicach dzisiejszej miejscowości Deal, w 54 pne - około 15 kilometrów dalej na północ, w okolicach dzisiejszego Ramsgate. Za każdym razem nie poradził sobie z angielską pogodą :)
Q 8B:
Wyobraź sobie, że mieszkasz w Anglii pod panowaniem
Rzymu. Jakie trzy morza oblewają twój kraj i przez co
(patrz zdjęcie) przeprawisz się najkrótszą drogą
na kontynent? Jak nazywali te wody mieszkańcy
rzymskiej Brytanii widać na mapce. Na pewno nie
wiedzieliby, co to jest np. Cieśnina Kaletańska, bo
samego Calais, od którego pochodzi ta nazwa, jeszcze
nie było.
Q 9A:
Po Rzymianach nadeszli Anglowie i Sasi - pogańskie plemiona germańskie. Przywieźli ze sobą swoje wierzenia i swoich bogów.
Chociaż szybko dali się schrystianizować, ślady po swoich bogach zostawili Anglikom - dosłownie - na co dzień.
W które dni szczególnie mają Anglicy do czynienia z tymi germańskimi bóstwami?
We wtorek, środę, czwartek i piątek, są to bowiem kolejno: dzień Tiu (Tues-day), dzień Wodena (Wednes-day), dzień Thora (Thurs-day) i dzień Frige (Fri-day).
Q 9B:
Kto został wysłany (z terenu poprzedniego okupanta) do anglosaskiej Brytanii by zapoczątkować proces wspomniany w poprzednim pytaniu?
Był to włoski mnich, Augustyn, zwany Augustynem z Canterbury (albo po prostu św. Augustynem), wysłany z Rzymu z misją schrystianizowania Anglii przez papieża Grzegorza I.
Q 10A:
Ledwie anglosascy najeźdźcy zadomowili się na zdobytych przez siebie terenach, przyjęli chrześcijaństwo i zasymilowali z ludnością miejscową, tworząc nowy naród, sami stali się obiektem brutalnych najazdów, które trwały z grubsza dwieście lat!
Jak nazywali się owi najeźdźcy (ale nie jak my ich dziś nazywamy, bo ta nazwa to znacznie późniejszy wymysł) i jakie wydarzenie uważane jest za początek epoki ich najazdów?
Anglosasi najczęściej nazywali ich Dene, można też mówić o ludziach północy (Norsemen).
Za początek epoki podboju Brytanii uważa się złupienie klasztoru w Lindisfarne w 793 roku.
Q 10B:
Najeźdźcy z pytania 10a mieli nawet na terenie dzisiejszej Anglii coś na kształt swojego państwa - obszar (bardzo duży), gdzie ich prawo miało pierwszeństwo przed prawem angielskim.
W jednym z najważniejszych miast tamtego regionu znajduje się dziś wspaniałe centrum historyczne, gdzie poznać możecie całą bogatą historię tego okresu w dziejach Anglii, wziąć udział w dorocznym (w lutym) festiwalu tematycznym, zobaczyć przeróżne pamiątki historyczne, a także odbyć wycieczkę w przeszłość - czyli zjechać specjalnymi gondolkami na głębokość, na której odkryto pozostałości miasta z tamtych czasów i zrekonstruowano je miejsce po miejscu, dom po domu. Jadąc wzdłuż odtworzonych uliczek zobaczycie osadę taką, jak prawdopodobnie wtedy wyglądała, usłyszycie dźwięki i poczujecie zapachy takie, jakich doświadczali tamtejsi mieszkańcy.
O jakie "państwo" chodzi (o Danelaw / Danelagh),
jakie miasto jest opisane w pytaniu
(podaj jego nazwę dzisiejszą i z tamtych czasów
York - Jorvik)
i ile zapłaciłbyś za bilet wstępu do tego centrum
(8 funtów - bilet dla dziecka).
Q 11A:
Z wikingami Aglosasi się co prawda rozprawili i nie wpuścili ich na dłużej na angielski tron, ale i tak to do nich należało ostatnie słowo w tej rywalizacji. W 1066 roku doszło do ostatecznego podboju ziem angielskich przez przybyłych z terenów dzisiejszej Francji Normanów. A Normanowie z francuskiej Normandii to potomkowie północnych Normanów, a więc poniekąd też wikingowie. Wilhelm Zdobywca, zwycięzca z 1066 r. spod Hastings, jakiś czas po objęciu tronu wysłał w teren licznych komisarzy, którzy na jego polecenie zaczęli zliczać wszystko - cały nowopozyskany majątek: ludzi, ziemie, zwierzęta hodowlane, lasy, pastwiska i tak dalej.
Jak nazywał się ten spis i co oznacza jego nazwa?
Domesday Book - księga obrachunków (zliczania itp).
Q 11B:
Dokąd pojechałbyś dziś, by móc na własne
oczy podziwiać sporządzone w ciągu kilku
lat po wspomnianej wyżej bitwie szczegółowe
i barwne sprawozdanie z jej przebiegu
i z poprzedzających ją wydarzeń?
W jakiej formie zostało to
sprawozdanie przygotowane?
To sprawozdanie zostało wykonane
w ciągu dziesięciu lat po bitwie
- jako niezwykle szczegółowy haft na długiej na siedemdziesiąt metrów tkaninie. Dziś można ją podziwiać w muzeum we francuskim mieście Bayeux.
Q 12A:
Dynastia Normańska nie zasiadała długo na tronie - a to na skutek różnych bardzo dramatycznych wydarzeń dotyczących synów i wnuków Wilhelma Zdobywcy.
Nie mamy czasu, żeby się im przyglądać, ale zachęcamy do samodzielnych studiów, bo naprawdę warto poczytać o Robercie, Wilhelmie i Henryku, o tym, co może człowieka spotkać w czasie polowania, o zgubnych skutkach pijaństwa i katastrofie Białego Statku, a także o przebojowej Matyldzie, która - choć nie udało się jej zrealizować swojego najambitniejszego planu - umieściła na angielskim tronie swojego syna, dając w ten sposób początek fantastycznej dynastii - Dynastii Plantagenetów.
Plantageneci właściwie zasługiwaliby na cały konkurs sobie tylko poświęcony, ale jako że mamy dla nich tylko chwilę, przyjrzyjmy się ich fascynującym kobietom.
Która z kobiet związanych z dynastią Plantagenetów (chodzi o matki lub / i żony angielskich królów):
a) wraz z przyszłą teściową przejechała pół Europy, by wyjść za mąż za swojego jadącego na wyprawę krzyżową narzeczonego? Berengaria z Navarry, żona Ryszarda I Lwie Serce.
b) spiskowała z synami przeciwko mężowi i była za to więziona przez kilkanaście lat
(choć w bardzo dobrych warunkach i z licznymi przepustkami :D )?
Eleonora Akwitańska, żona Henryka II, matka m.in. Ryszarda I.
c) uciekała przed swoim wrogiem po zamarzniętej Tamizie, ubrana dla kamuflażu w
białą pelerynę? Cesarzowa Matylda, matka Henryka II.
d) wraz z, hmmm... "przyjacielem" pozbawiła tronu (a niektórzy oskarżają ją nawet
o zamordowanie) swojego królewskiego męża? Izabella Francuska, żona Edwarda II.
Q 12B:
Obecnie od ponad sześćdziesięciu lat Wielką Brytanią włada królowa. Wszystko jednak wskazuje na to, że czeka nas w przyszłości wiele lat panowania mężczyzn.
Kto musiałby zrezygnować z tronu (bo o gorszych okolicznościach nie chcemy myśleć), żeby następnym władcą Zjednoczonego Królestwa miała szansę być Królowa Karolina?
Księżniczka Karolina (Charlotte) jest czwarta w kolejce do tronu, więc zrezygnować musieliby: jej dziadek, książę Karol, jej ojciec, książę William i jej brat, książę George (Jerzy).
Q 13A:
Jako miłośnicy średniowiecznej Anglii, postanowiliście latem
wybrać się na wycieczkę, przygotowaliście sobie nawet mapkę
z propozycją trasy.
Ale zaraz, to nie jest mapka Anglii!
No więc o co chodzi? Kto tu się pomylił?
Wy? My? A może odpowiedź jest inna? A jeśli tak, to jaka?
Analizując trasę, uzasadnijcie, że mapka rzeczywiście nadaje się /
kompletnie nie nadaje się na taką właśnie wyprawę.
Mapka oczywiście nadaje się na tę wyprawę, gdyż zaznaczono
na niej miejsca ważnych wydarzeń Wojny Stuletniej - serii konfliktów zbrojnych, które zdominowały panowanie Plantagenetów. Wydarzenia te to przede wszystkim bitwy (pod Crecy, Poitiers, Azincourt - zwycięskie dla Anglików oraz pod Castillon - zwycięska dla Francuzów), a także oblężenie Orleanu i traktat w Troyes, który prawie zakończył wojnę.
Q 13B:
Książę Filip, małżonek Królowej, znany jest ze swoich koszmarnych gaf i niepoprawnych politycznie, seksistowskich, rasistowskich (i tak dalej) komentarzy, wygłaszanych wszędzie, gdziekolwiek miał okazję się pojawić.
Między innymi podpadł Francuzom, mówiąc coś o ich śniadaniach. Co takiego?
- że Francuzi nie potrafią przygotować dobrego śniadania
I co powiedział Książę:
- nastolatkowi marzącemu o lotach w kosmos - że jest za gruby na astronautę;
- muzykowi Tomowi Jonesowi, po wysłuchaniu jego koncertu - że chyba płucze gardło żwirem;
- gdy w czasie oficjalnej wizyty w Australii podano mu misia koalę - że nie chce złapać jakiejś paskudnej choroby;
- do dziewczynek z prywatnej szkoły, w której obowiązują czerwone mundurki - że wyglądają jak córki Drakuli;
- prezydentowi Nigerii, ubranemu w tradycyjne szaty - że wygląda jakby miał zaraz iść do łóżka.
Q 13C:
Jak dopasowalibyście następujące symbole do miejsc na mapce z zadania 13A? Dlaczego?
(Oczywiście jest tak, że czasem jeden symbol pasowałby do kilku miejsc - ale z kolei niektóre będą pasowały tylko do jednego.
Ułóżcie je tak, żeby każdemu miejscu przyznać przynajmniej jeden obrazek).
Nasza propozycja jest taka (ale uznawaliśmy i inne logiczne):
1. Koń w błocie - Azincourt (tam za klęskę Francuzów odpowiadała nocna ulewa, która zmieniła pole bitwy w grzęzawisko, a brodzących w nim rycerzy i ich konie uczyniła łatwym celem dla Anglików);
2. Długi łuk - Crecy (broń ta w rękach wyszkolonych łuczników zadecydowała o zwycięstwie Anglików);
3. Rycerz w czarnej zbroi - Poitiers (tam Edward
Czarny Książę, następca tronu i najstarszy syn
Edwarda III dowodził wojskami angielskimi);
4. Działo - Castillon (była to pierwsza bitwa,
w której artyleria zadecydowała o wyniku bitwy
- niestety tu Anglicy nie poszli z duchem czasu);
5. Płonący stos - Orlean (bohaterka, która ocaliła
oblegane miasto, Joanna D'Arc, została przez Anglików uwięziona i spalona na stosie);
6. Wręczanie pierścionka - Troyes (na mocy traktatu, Henryk V zaręczył się i zaraz potem ożenił z córką króla francuskiego. Ich potomek miał władać połączonymi królestwami Anglii i Francji, ale cóż, tak się nie stało i wojna dalej trwała).
Q 14A:
Który angielski monarcha może się pochwalić takim nietypowym family tree? Zidentyfikuj poszczególne osoby (A-J) na wykresie oraz odnoszące się do nich symbole.
Q 14B:
Z pewnością słyszeliście o tym, w jaki sposób rozwój nauki wspiera rozwiązywanie starych zagadek kryminalnych, tzw. "cold cases", niejednokrotnie doprowadza do uniewinnienia ludzi, których przez lata niesłusznie uważano za winnych lub oskarżenia tych, których przez lata nikt nie podejrzewał.
Być może już wkrótce takiego uniewinnienia dostąpi jeden z najdłużej oczekujących na dziejową sprawiedliwość angielskich królów. Zapoznajcie się ze wstępem do jednego z coraz liczniej pojawiających się ostatnimi czasy artykułów i wyjaśnijcie, o jaką "cold case" chodzi:
Za sprawą tudorowskiej propagandy,
której bardzo przysłużył się
niestety William Shakespeare,
Ryszard III uważany był za
mordercę swoich bratanków, synów
króla Edwarda IV. Miał ich
skrytobójczo zamordować, by móc
zasiąść na tronie.
Odkrycie w 2014 roku grobu i szczątków Ryszarda umożliwia dokonywanie szczegółowych badan
genetycznych. Niektóre z nich już potwierdziły, że nie był on spokrewniony z osobami, których szczątki znaleziono pod schodami w Tower i które uważane są za szczątki dwóch zaginionych książąt, czyli jego bratanków. To oczywiście otwiera pole dla dalszych badań historycznych - no bo co w takim razie stało sie z książętami? Czy przeżyli, wyjechali za granicę, żyli w ukryciu? Może kiedyś się tego dowiemy...
